Chlamydia trachomatis – co mi zrobisz, jak Cię złapię?

Chlamydioza – co ją wywołuje?

Chlamydioza to choroba wywołana bakteriami z grupy Chlamydiales. Niektóre z nich są transmitowane drogą płciową, inne – kropelkową lub poprzez kontakt z zakażonym zwierzęciem. Jedną z takich bakterii jest nasza dzisiejsza antybohaterka: Chlamydia trachomatis.

Do zakażenia dochodzi najczęściej w trakcie stosunku płciowego (dopochwowego, analnego) bez użycia zabezpieczenia. Seks oralny z kolei może powodować rozprzestrzenienie się chlamydii w gardle. Poza tym transmisja bakterii odbywa się także przez dotyk oraz w trakcie porodu – wystarczy otwarta rana lub zetknięcie z błoną śluzową, no i mamy problem.

Jak częste jest zakażenie?

Bakterie chlamydii rozpowszechnione są na całym świecie, Chlamydia trachomatis jest zaś najczęstszą z przyczyn występowania infekcji przenoszonych drogą płciową – około 100 milionów osób rocznie ulega zakażeniu nią w trakcie współżycia!

Czynnikami ryzyka są:

• młody wiek (poniżej 25. roku życia; największą liczbę zakażeń notuje się bowiem u osób w wieku od 15 do 25 lat),
• ewentualne, wcześniej przebyte zakażenia chorobami wenerycznymi,
• duża liczba partnerów_ek seksualnych oraz niekorzystanie z zabezpieczenia (prezerwatyw) podczas stosunku.

Objawy wywoływane przez chlamydię często są podobne do tych, które dają bardziej znane i częściej diagnozowane choroby – stąd problemy w oszacowaniu skali zjawiska.

Do chorobotwórczych dla ludzi gatunków chlamydii (oprócz trachomatis) należą:

• Chlamydia pneumoniae – w odróżnieniu od trachomatis odmiana Chlamydia pneumoniae przenoszona jest drogą kropelkową. Wywołuje choroby dróg oddechowych, między innymi: zapalenie płuc, infekcje i zapalenia gardła lub tchawicy oraz nawracający katar. Może być także odpowiedzialna za zapalenie stawów.
• Chlamydia psittaci – bakteria odzwierzęca (nosicielami są głównie ptaki – zarówno hodowlane, jak i dzikie) wywołująca ornitozę (papuzicę).

Tak jak wspomniałam na początku, dzisiaj obrabiamy za plecami pannę trachomatis. Wcale nie jest mi z tego powodu głupio – takiej „koleżanki” w ogóle nie potrzebujemy ;)

Chlamydia – objawy zakażenia

Infekcja w większości przypadków przebiega bezobjawowo przez pierwsze kilka tygodni od zakażenia – okres inkubacji może trwać nawet od 3 do 4 tygodni (choć zazwyczaj od 1 do 3). Większość dostępnych źródeł na temat chlamydii podaje, że około 75% zakażonych kobiet i 50% mężczyzn nie doświadcza objawów w przebiegu zakażenia! Nie jest to jednak dobra informacja – buszująca po organizmie bakteria może siać ciche spustoszenie, na którego naprawę w pewnym momencie może być po prostu za późno.

Choroba może atakować różne narządy, nie tylko te należące do układu moczowo-płciowego – jak zaraz przeczytacie, dolegliwości czasami dotyczą także dróg oddechowych, stawów, a nawet oczu!

Chlamydia – objawy u kobiet…

W przypadku kobiet infekcja początkowo dotyczy szyjki macicy. U od 20% do 40% z nich symultanicznie wykrywane jest zapalenie szyjki macicy. Ponadto w przebiegu chlamydiozy często występuje także zapalenie cewki moczowej, które może być nieopatrznie zbagatelizowane.

Czasami objawy zakażenia chlamydią nie pojawiają się nawet wtedy, kiedy infekcja zaczęła rozprzestrzeniać się w organizmie (na przykład z szyjki macicy do jajowodu lub odbytnicy).

Najczęściej wymieniane symptomy choroby to:

• dolegliwości układu moczowo-płciowego:
• ból podczas oddawania moczu, a także w trakcie stosunku,
• śluzowo-ropna wydzielina z pochwy,
• krwawienia międzymiesiączkowe oraz wzmożone wydalanie krwi w trakcie okresu i podobne,
• bóle brzucha lub podbrzusza.

…i mężczyzn

U mężczyzn zakażenie chlamydią często wywołuje dolegliwości układu moczowo-płciowego (zapalenie cewki moczowej, gruczołu krokowego, a nawet okolic odbytnicy).

W przypadku zapalenia cewki moczowej wywołanego przez bakterie Chlamydia u mężczyzn najczęściej pojawiają się poniższe objawy:

• ból i pieczenie przy oddawaniu moczu,
• ropny wyciek z cewki moczowej,
• ból jąder (jako symptom zapalenia najądrza, w połączeniu z tkliwością i obrzękiem moszny),
• potrzeba częstego oddawania moczu.

Niekiedy występuje także stan zapalny odbytnicy (i towarzysząca mu ropna wydzielina lub krwawienie z odbytu).

Dodatkowo jako następstwa zakażenia Chlamydia trachomatis mogą wystąpić:

Chlamydialne zapalenie gardła

Zazwyczaj przebiega bezobjawowo, w niektórych przypadkach pojawia się lekki ból gardła. Znacznie utrudnia jednak efektywność leczenia i szybkość wykrycia obecności bakterii w organizmie. Sama choroba należy raczej do rzadkości, jednak faktycznie może dojść do bakteryjnego zapalenia gardła przez transmisję bakterii podczas seksu oralnego.

Chlamydiowe zapalenie spojówek

Bakterie Chlamydia trachomatis odpowiedzialne są także za wtrętowe, czyli chlamydiowe, zapalenie spojówek. Jest to dość rzadka choroba. Zakażenie może być przenoszone drogą płciową (w przypadku kontaktu z wydzielinami narządów płciowych osoby zakażonej) lub transmitowane na dziecko w trakcie porodu.

Najczęstsze objawy tej choroby to:

• pojawienie się specyficznych grudek (tak zwanych grudek limfocytarnych) na dolnych powiekach,
• nacieki na rogówkach.

Chlamydiowe zapalenie spojówek diagnozowane jest podczas badania oczu w lampie szczelinowej. Dodatkowo w celu rozpoznania pobiera się wymaz ze spojówki.

Zapaleniu spojówek zazwyczaj towarzyszą inne objawy chlamydiozy, takie jak zapalenie szyjki macicy oraz cewki moczowej. Do transmisji może bowiem dojść poprzez przeniesienie bakterii Chlamydia z narządów płciowych na okolice oczu i spojówki. Z tego powodu leczenie rozpoczyna się od podania antybiotyku o ogólnym spektrum działania.

Ryzyko zakażenia wertykalnego (matka–dziecko) bakterią trachomatis wynosi od 50% do 70%.

U noworodków, którym bakterie zostały przekazane w trakcie porodu, mogą wystąpić:

• wydzielina ropna z oczu,
• obrzęk powiek,
• przekrwienie gałek ocznych,
• dodatkowe schorzenia: zapalenie płuc, infekcje gardła, stany zapalne uszu i podobne.

Zapalenie spojówek o charakterze chlamydiowym u noworodków leczy się w szpitalu, pod stałą opieką lekarzy. Niezbędna jest bowiem antybiotykoterapia, zarówno ogólna, jak i miejscowa. W przypadku stwierdzonej choroby leczeniem antybiotykami objęci są także rodzice dziecka.

Chlamydiowe zapalenie spojówek może zostać w pełni wyleczone – dzięki szybkiej diagnozie oraz wdrożeniu odpowiedniego leczenia można zapobiec ubytkom w ostrości wzroku czy bliznom na spojówce i rogówce, jakie może pozostawiać po sobie chlamydia. Tego typu infekcje mają tendencje do nawrotów, nieleczone mogą zaś prowadzić do przewlekłego zapalenia spojówki. Należy więc mieć to na uwadze i bacznie obserwować ewentualne ponowne objawy.

Reaktywne zapalenie stawów

Główne objawy zapalenia stawów wywołanego przez bakterię Chlamydia trachomatis to ból i obrzęk pojedynczego (lub kilku) stawów – najczęściej dotyczy to kończyn dolnych. Do tego dochodzi ból pleców, pośladków, a nawet pięt, co znacząco wpływa na mobilność i powodować może trudności w poruszaniu się. U niektórych pacjentek_ów pojawiają się także zmiany skórne (wysypka, łuszczenie się skóry na podeszwach stóp).

Sposób leczenia zapalenia stawów zależy od zaawansowania oraz rodzaju towarzyszących mu powikłań. Stosowane są niesteroidowe leki przeciwzapalne, leki reumatologiczne oraz miejscowe preparaty, mające łagodzić objawy pozastawowe (czyli wspomniane patologie skórne). Oczywiście ważne w przebiegu leczenia jest ograniczenie ruchu i wszelkiej aktywności fizycznej.

Diagnoza: chlamydioza

Rozpoznanie choroby

W celu trafnego rozpoznania zakażenia chlamydią należy oznaczyć poziom immunoglobulin IgM oraz IgG we krwi, a także wykonać wymaz ze sromu, szyjki macicy (u kobiet) lub ujścia cewki moczowej (niezależnie od płci). Przeciwciała IgG świadczą o przebytej wcześniej infekcji, z kolei przeciwciała IgM informują o toczącym się w organizmie zakażeniu. Dodatkowo wykonywane są badania moczu.

Wczesne wykrycie chlamydii jest kluczowe w przypadku osób będących lub planujących zajście w ciążę. Zakażenie chlamydią zwiększa bowiem ryzyko wcześniejszego porodu lub ciąży pozamacicznej.

Leczenie chlamydiozy

W leczeniu zakażenia zarówno bakteriami Chlamydia trachomatis, jak i Chlamydia pneumoniae stosuje się antybiotykoterapię (u wszystkich partnerów_ek seksualnych). O dawkowaniu oraz wyborze konkretnej substancji decyduje wenerolog. Leczenie chlamydiozy trwa najczęściej 7 dni – chorym podaje się azytromycynę lub doksycyklinę.

Przez 7 dni od ustania objawów i zakończenia leczenia należy powstrzymać się od kontaktów seksualnych, nawet z użyciem prezerwatywy.

Chlamydia trachomatis – powikłania

Nieleczona chlamydioza wiąże się z poważnymi skutkami i doprowadza do wielu groźnych powikłań. Wśród nich wymienia się między innymi: nadżerki szyjki macicy, zapalenia jajowodów, trzustki czy pęcherzyka żółciowego, schorzenia naczyń krwionośnych oraz osłabienie systemu odpornościowego.

Chlamydia zwiększa ryzyko niepłodności – powodowane przez nią zapalenie narządów miednicy mniejszej może skutkować u kobiet niedrożnością jajowodów i wywoływać problemy w poprawnej implantacji zapłodnionej komórki jajowej; podobnie u mężczyzn – nieleczone zakażenie może wywołać niedrożność nasieniowodów oraz wpłynąć na produkcję plemników.

Profilaktyka, czyli jak uniknąć chlamydiozy?

Wiemy już, jak groźne mogą być powikłania chlamydiozy. A ponieważ wielu ludzi nie jest świadomych zakażenia, bo w trakcie choroby nie odczuwają żadnych objawów, konieczne jest wprowadzenie profilaktycznych praktyk, dzięki którym można uniknąć (bądź zminimalizować ryzyko) infekcji bakterią Chlamydia trachomatis:

• stosowanie prezerwatywy podczas współżycia;
• unikanie przygodnych stosunków seksualnych;
• ograniczenie liczby partnerów_ek seksualnych;
• regularne badania – każda osoba aktywna seksualnie i posiadająca wielu_e partnerów_ek powinna profilaktycznie badać się na obecność bakterii Chlamydia trachomatis w organizmie; w przypadku przebytej uprzednio infekcji należy powtarzać badania co od 3 do 6 miesięcy, z kolei wszystkie osoby aktywne seksualnie (współżyjące z więcej niż jednym_ą partnerem_ką) lub planujące ciążę poniżej 25. roku życia powinny badać się przynajmniej raz w roku;
• dbanie o higienę intymną – absolutnie niezalecane jest płukanie pochwy (tak zwana irygacja), zresztą nie tylko w przypadku profilaktyki chlamydii; w trakcie irygacji może dojść do zaburzenia naturalnego pH wewnątrz pochwy, co może prowadzić do nieprzyjemnych infekcji. A poza tym nie zapominajmy o klasycznej domowej zasadzie „oddzielny ręcznik dla każdego”. Lepiej dmuchać na zimne ;)