Sprawdzone źródło

Nasze standardy sprawdzania źródeł

You KNOW to tylko rzetelne informacje oraz aktualne i wiarygodne źródła. Teksty oznaczone jako „SPRAWDZONE ŹRÓDŁO” zostały zweryfikowane przez ekspertkę_a – dzięki temu masz pewność, że czytasz najwyższej jakości treści.

You KNOW

Jej wysokość Owulacja

Aktualizacja: 6min.

Niekwestionowana królowa cyklu menstruacyjnego – robi największy hormonalny szum wokół siebie, decyduje o ewentualnym zapłodnieniu i może znacząco wpłynąć na samopoczucie. Czym jest owulacja? Na co należy zwrócić uwagę, aby w porę ją zidentyfikować?

Zweryfikowane przez:

lek. Adrianna Witkowska

Specjalistka ginekologii i położnictwa. Pracuje w Szpitalu im św. Rodziny na oddziale Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej. Zajmuje się diagnostyką i poradnictwem w ciążach wysokiego ryzyka, diagnostyką i leczeniem schorzeń ginekologicznych, poradnictwem antykoncepcyjnym, a także wykonuje badania USG położnicze i ginekologiczne.

Co to jest owulacja?

Owulacja (inaczej jajeczkowanie) jest kluczowym etapem cyklu miesiączkowego i momentem największej płodności (więcej o tajnikach menstruacji możecie przeczytać tutaj).

Osoby menstruujące rodzą się z około milionem komórek jajowych (w okresie dojrzewania, kiedy zaczyna się miesiączkować, jest ich około 400 tysięcy), jednak zazwyczaj tylko jedna z nich uwalniana podczas owulacji.

W fazie folikularnej cyklu menstruacyjnego pod wpływem hormonu folikulotropowego (FSH) i estrogenów pęcherzyki urzędujące w jajnikach zaczynają rosnąć. Finalnie wyłania się spośród nich jeden, dominujący pęcherzyk – Graafa. Dojrzewając, produkuje on duże ilości estrogenów, co prowadzi do zwiększonego wydzielania innego hormonu – lutropiny (inaczej hormonu LH; mamy wówczas do czynienia z jego pikiem). Powoduje to, że tylko godziny dzielą od pęknięcia pęcherzyka i uwolnienia komórki jajowej. Ta, gotowa do zapłodnienia, trafia do jajowodu, transportowana uprzednio przez jego strzępki.

Ilustracja faz cyklu menstruacyjnego

Uwolnienie komórki jajowej – co dalej?

Pęknięty pęcherzyk Graafa wypełnia się krwią, tworząc tak zwane ciałko krwotoczne. Następnie przekształca się ono w ciałko żółte – wytwarzające niezwykle ważny dla zajścia w ciążę (i w czasie jej przebiegu) progesteron.

Oczywiście, są dwie opcje – zapłodnienie lub jego brak.

  • Jeśli doszło do zapłodnienia, ciałko żółte zmienia się w ciałko ciążowe, które dalej prężnie produkuje progesteron. Nie bez kozery wiele osób nazywa go właśnie hormonem ciążowym – jego niedobór może skutkować komplikacjami niezależnie od etapu rozwoju płodu.
  • Jeśli nie doszło do zapłodnienia – ciałko żółte zanika, przekształcając się w ciałko białawe. Poziom progesteronu we krwi się obniża, wywołując zmiany śluzówki macicy, która po około 14 dniach od owulacji się złuszcza, a cykl miesiączkowy rozpoczyna się na nowo.

Objawy owulacji

W czasie okołoowulacyjnym mamy do czynienia z najwyższym poziomem hormonów płciowych, co pozytywnie wpływa na samopoczucie. Niemniej samo jajeczkowanie dla wielu osób wiąże się z występowaniem również tych mniej przyjemnych symptomów.

Najczęstsze objawy to:

  • zmiany szyjki macicy i wydzielanego przez nią śluzu – tuż przed owulacją wydzielina przypomina białko jaja kurzego: jest rozciągliwa i przejrzysta; w trakcie owulacji pojawiają się także charakterystyczne zmiany szyjki macicy: w czasie dni płodnych jest ona miękka i pochylona do przodu, z kolei podczas dni niepłodnych odwrotnie – jest skierowana do tyłu i twarda;
  • podwyższenie temperatury ciała (zwykle o 0,5 stopnia Celsjusza);
  • tkliwość i bolesność piersi;
  • wzrost libido.

Ból owulacyjny – co to?

Osoby miesiączkujące mogą (choć nie muszą) odczuwać w trakcie owulacji ból w podbrzuszu.

Ból może być wywołany przez:

  • drażnienie otrzewnej przez płyn (ewentualnie krew) uwolniony z pękniętego pęcherzyka Graafa,
  • naciągnięcie torebki jajnika przed samym pęknięciem pęcherzyka.

Dolegliwości bólowe mogą mieć różne nasilenie – czasami jest to dyskomfort w okolicy podbrzusza, niekiedy jednak silny i ostry ból, który często zmusza do odwiedzin szpitalnej izby przyjęć (szczególnie jeśli czujemy go po raz pierwszy z taką siłą). Jeżeli leki przeciwbólowe i rozkurczowe (stosowane w maksymalnych możliwych dawkach) nie przyniosą efektu lub jeżeli dodatkowo występują inne niepokojące dolegliwości, należy zgłosić się do szpitala (wieloprofilowej placówki) w celu wykluczenia innych przyczyn tego stanu.

Pamiętajcie: brak dolegliwości bólowych nie świadczy o braku owulacji! Tak jak napisałam wyżej – nie każdy musi go odczuwać.

Dodatkowo w trakcie owulacji mogą pojawić się plamienia owulacyjne. Wynikają one ze spadku poziomu estrogenów, który może powodować złuszczanie się błon endometrium.

Plamienia okołoowulacyjne często mylone są z plamieniem implantacyjnym (występującym po zapłodnieniu i będącym symptomem wczesnej ciąży).

Więcej o plamieniach przeczytasz w naszym artykule: Plamienie – mapa (z legendą) Twojego ciała.

Kiedy występuje owulacja?

U osób miesiączkujących regularnie (co standardowo przyjęte 28 dni) owulacja przypada w 14. dnia cyklu. Nie oznacza to jednak, że zawsze ma miejsce w połowie cyklu.

Długość cyklu różni się osobniczo – zależy to między innymi od ewentualnych zaburzeń hormonalnych, diety czy poziomu stresu. Pamiętajmy też, że magiczne 28 dni to umownie przyjęty „standard”. Wiele źródeł jako jego optymalną długość podaje od 21 do 35 dni.

Niezależnie od długości cyklu owulacja występuje około 14 dni przed rozpoczęciem miesiączki.

published

Ilustracja faz cyklu miesiączkowego i owulacji

Zaburzenia jajeczkowania – czyli co, jeśli cykl jest bezowulacyjny?

Może zdarzyć się, że podczas cyklu menstruacyjnego nie dojdzie do owulacji – zajście w ciążę jest wówczas niemożliwe, bo komórka jajowa nie opuściła pęcherzyka Graafa.

Brak owulacji jest charakterystyczny dla osób będących przed okresem dojrzewania lub w trakcie menopauzy. Zaburzenia jajeczkowania w wieku rozrodczym mogą być wynikiem wahań hormonalnych lub świadczyć o konkretnych schorzeniach bądź niewłaściwych nawykach. Wśród nich wymienia się między innymi:

  • zaburzenia funkcji jajników (PCOS – zespół policystycznych jajników, zapalenia lub choroby nowotworowe),
  • choroby tarczycy,
  • wzmożona produkcja męskich hormonów płciowych (androgenów),
  • niewłaściwa, źle zbilansowana dieta,
  • otyłość,
  • insulinooporność.

Niekiedy mimo braku owulacji wciąż dochodzi do pojawiającej się w planowanym terminie miesiączki, co zdecydowanie nie ułatwia szybkiej i sprawnej diagnozy. Organizm może jednak wysyłać nam dodatkowe informacje, świadczące o zatrzymaniu jajeczkowania.

Objawy cyklu bezowulacyjnego to między innymi:

  • stała temperatura ciała,
  • brak zaobserwowanych zmian w fakturze, kolorze i konsystencji śluzu szyjkowego,
  • nieregularne cykle (trwające zwykle krócej niż 21 dni).

Wszelkie wątpliwości należy skonsultować z ginekologiem. Po wykonaniu badań oraz ustaleniu czynnika odpowiedzialnego za zaburzenia jajeczkowania lekarz decyduje o konkretnej metodzie leczenia.

Dni płodne…

Jeśli nie planujemy zajść w ciążę, szczególną ostrożność podczas współżycia należy zachować przez 7 dni w miesiącu. Tak zwane dni płodne to okres 3 dni przed owulacją, dzień owulacji oraz 3 dni po nim. To właśnie wtedy najpewniej może dojść do zapłodnienia.

Plemniki mogą przeżyć w drogach rodnych kobiety do 72 godzin – mają więc 3 dni, by zapłodnić komórkę jajową (o ile doszło do owulacji). Komórka jajowa, która trafiła do jajowodu po pęknięciu pęcherzyka, żyje do 24 godzin.

…i niepłodne

W ich trakcie szanse na zapłodnienie są najmniejsze. Dzielimy je na względne i bezwzględne.

Szanse na zajście w ciążę poza owulacyjnym „okienkiem” są bowiem niskie, ale nie zerowe. W cyklu miesiączkowym przeważają dni niepłodne, jednak tak zwana faza niepłodności bezwzględnej kończy się wraz z rozpoczęciem miesiączki.

Jak sprawdzić, kiedy nastąpi owulacja?

Określanie terminu owulacji ważne jest zarówno dla tych osób, które planują ciążę, jak i tych, które nie mają planów rozrodczych.

W celu sprawdzenia wystąpienia jajeczkowania (a tym samym wyznaczania dni płodnych i niepłodnych) stosuje się różne metody:

Kalkulator dni płodnych

Mechanizm jego działania opiera się na wyliczeniu, kiedy przypadnie owulacja, na podstawie daty pierwszego dnia ostatniej miesiączki oraz wyprowadzonej średniej długości cyklu. Po porównaniu tych danych kalkulator wskazuje, kiedy wypadają dni płodne i niepłodne. 

Samodzielny pomiar temperatury ciała

Regularnie i skrupulatnie mierzona temperatura ciała może dostarczać cennych informacji odnośnie do terminu jajeczkowania. Jej wzrost obserwuje się około 24 godzin od owulacji. Należy pamiętać jednak, że ten sposób obarczony jest sporym ryzykiem błędu.

Aby pomiary temperatury ciała były jak najbardziej rzetelne i wiarygodne, powinno się wykonywać je ranem (po przebudzeniu, o stałej porze) w pochwie lub jamie ustnej.

Test owulacyjny

Na rynku farmaceutycznym dostępne są różnego rodzaju testy owulacyjne:

  • paskowe,
  • płytkowe,
  • strumieniowe.

Testy owulacyjne pozwalają na określenie poziomu LH w organizmie. Informacja czerpana jest z próbki moczu. Na ulotce znajdują się wskazówki, którego dnia należy wykonać test, a także jak powinna przebiegać sama procedura (w zależności od wybranego rodzaju).

Obserwacja śluzu szyjkowego

Umiejętne identyfikowanie śluzu i interpretowanie znaków, jakie wysyła nam ciało, stanowi istotną przesłankę do określenia dni płodnych. Wiemy już, jak wygląda śluz przedowulacyjny. Informacje, jakie możemy uzyskać dzięki interpretowaniu wydzieliny szyjki, mogą jednak pomóc w ustaleniu zbliżającego się jajeczkowania, a nie jego konkretnego terminu.

Profesjonalny monitoring

Za tą ogólną nazwą kryją się badania krwi oraz USG ginekologiczne (dopochwowe).

Na podstawie analizy próbki krwi wyznacza się poziom progesteronu w organizmie. Wynik może potwierdzić lub wykluczyć wystąpienie owulacji w danym cyklu.

USG dostarcza cenne informacje pozwalające na ocenę przebiegu cyklu menstruacyjnego i stanu endometrium oraz stwierdzenie ilości i wzrostu pęcherzyków jajnikowych. Regularne badania mogą jasno potwierdzić, kiedy pojawi się owulacja, lub pomóc ustalić przyczyny uniemożliwiające zapłodnienie.

Nasze ciała i mechanika ich funkcjonowania się różnią – nihil novi! Niektóre informacje mogą dla jednych być cennym drogowskazem, dla innych – zupełnie nieprzydatną ciekawostką. Staramy się przekazywać wiedzę w jak najbardziej uniwersalny sposób – w razie konkretnych pytań zawsze należy zasięgnąć specjalistycznej opinii lekarza, który dokona indywidualnego studium przypadku. A my dalej będziemy próbować Was wspierać, jak tylko możemy. <3

  • J.E. Fortune, Ovarian Follicular Growth and Development in Mammals, „Biology of Reproduction” 1994, vol. 50, i. 2, 1994, p. 225-232.
  • S. Iacovides, I. Avidon, F.C. Baker, Does pain vary across the menstrual cycle? A review, „European Journal of Pain” 2015, vol. 19, i. 10, p. 1389-1405.
  • Płodność i planowanie rodziny, red. Z. Szymański, Szczecin 2004.
  • P.H. Raven, G.B. Johnson, S.R. Singer, J.B. Losos, Biology, Boston 2002.
  • R.G. Simmons, V. Jennings, Fertility awareness-based methods of family planning, „Best Practice & Research. Clinical Obstetrics and Gynaecology” 2020, vol. 66, p. 68-82.
  • Pokaż Ukryj źródła źródeł

    Data dodania: 07/08/2022

    Data aktualizacji: 16/08/2022

    Autor_ka:

    Mika Olchowik

    Weryfikacja merytoryczna:

    Adrianna Witkowska

    Ginekolożka

    Specjalistka ginekologii i położnictwa. Pracuje w Szpitalu im św. Rodziny na oddziale Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej. Zajmuje się diagnostyką i poradnictwem w ciążach wysokiego ryzyka, diagnostyką i leczeniem schorzeń ginekologicznych, poradnictwem antykoncepcyjnym, a także wykonuje badania USG położnicze i ginekologiczne.

    Bestsellery

    Oto nasze bestsellery, które pokochały już tysiące klientek_ów. Wypróbuj pielęgnujący olejek intymny albo naturalny żel intymny na bazie wody dla superpoślizgu. Buszuj i zakochuj się!

    Zobacz produkty
    • Kuracja złuszczająca Your REVIVAL z trzema kwasami

      Kuracja złuszczająca Your REVIVAL z trzema kwasami

      Unikalny produkt 2 w 1: do twarzy i ciała

      OD 70,81 ZŁ 101,16 ZŁ
      OD 70,81 ZŁ 101,16 ZŁ

      Bestseller

    • Zestaw do golenia: krem, peeling i olejek intymny

      Zestaw do golenia: krem, peeling i olejek intymny

      3 kroki do gładkiej i odżywionej skóry

      OD 124,95 ZŁ
      OD 124,95 ZŁ

      Bestseller

    • Olejek intymny

      Olejek intymny

      Koi podrażnienia, zapobiega krostkom (polecany przez @pani_fizjotrener)

      OD 42,49 ZŁ
      OD 42,49 ZŁ

      Bestseller

    • Delikatny dezodorant pod pachy i biust

      Delikatny dezodorant pod pachy i biust

      Dla wrażliwej skóry, 0% alkoholu, aluminium i sody oczyszczonej

      OD 38,24 ZŁ
      OD 38,24 ZŁ

      Bestseller

    • Podpaski nowej generacji

      Podpaski nowej generacji

      100% bawełny organicznej, w wersji na dzień lub na noc

      OD 16,14 ZŁ
      OD 16,14 ZŁ

      Bestseller

    • Płyn do higieny intymnej

      Płyn do higieny intymnej

      Skutecznie myje, koi i reguluje poziom pH

      OD 16,99 ZŁ
      OD 16,99 ZŁ

      Bestseller

    • Naturalny olejek do ust z efektem glow

      Naturalny olejek do ust z efektem glow

      „No makeup” makeup z pięknym efektem tafli na ustach

      OD 21,24 ZŁ
      OD 21,24 ZŁ

      Bestseller

    • Chusteczki do higieny intymnej

      Chusteczki do higieny intymnej

      Delikatne, spłukiwalne, z kojącym pantenolem

      OD 11,39 ZŁ
      OD 11,39 ZŁ

      Bestseller

    • Krem do golenia

      Krem do golenia

      Łagodzi podrażnienia, daje superpoślizg

      OD 41,65 ZŁ
      OD 41,65 ZŁ

      Bestseller

    • Zestaw: żel myjący i krem do twarzy

      Zestaw: żel myjący i krem do twarzy

      23 składniki aktywne, poprawa cery już w 21 dni

      OD 127,50 ZŁ
      OD 127,50 ZŁ

      Bestseller

    • Tampony

      Tampony

      100% bawełny organicznej w wersji mini, regular lub super

      OD 16,99 ZŁ
      OD 16,99 ZŁ

      Bestseller

    • Żel intymny

      Żel intymny

      Bogate nawilżenie, większa frajda z seksu (polecany przez @pani_fizjotrener)

      OD 46,33 ZŁ
      OD 46,33 ZŁ

      Bestseller

    • Peeling do okolic intymnych

      Peeling do okolic intymnych

      Powiedz „pa, pa” czerwonym krostkom

      OD 50,15 ZŁ
      OD 50,15 ZŁ

      Bestseller

    • Zestaw: krem do golenia i peeling do okolic intymnych

      Zestaw: krem do golenia i peeling do okolic intymnych

      Wegańskie formuły na wrastające włoski, podrażnienia i krostki

      OD 82,62 ZŁ
      OD 82,62 ZŁ

      Bestseller

    • Kojące serum do twarzy Your REPAIR z witaminą C

      Kojące serum do twarzy Your REPAIR z witaminą C

      Regeneracja, antyoksydacja i rozświetlenie cery

      OD 84,99 ZŁ
      OD 84,99 ZŁ

      Bestseller

    • Zestaw: kuracja złuszczająca i serum

      Zestaw: kuracja złuszczająca i serum

      Łagodne złuszczanie i regeneracja cery

      OD 168,64 ZŁ
      OD 168,64 ZŁ

      Bestseller

    Zobacz produkty