Sprawdzone źródło

Nasze standardy sprawdzania źródeł

You KNOW to tylko rzetelne informacje oraz aktualne i wiarygodne źródła. Teksty oznaczone jako „SPRAWDZONE ŹRÓDŁO” zostały zweryfikowane przez ekspertkę_a – dzięki temu masz pewność, że czytasz najwyższej jakości treści.

You KNOW

Histerektomia – jak usunięcie macicy wpływa na życie?

Aktualizacja: 7min.

Usunięcie macicy to druga (po cesarskim cięciu) najpopularniejsza przeprowadzana operacja ginekologiczna. Kiedy się ją wykonuje? Jaki ma wpływ na zdrowie i życie?

Zweryfikowane przez:

lek. Adrianna Witkowska

Specjalistka ginekologii i położnictwa. Pracuje w Szpitalu im św. Rodziny na oddziale Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej. Zajmuje się diagnostyką i poradnictwem w ciążach wysokiego ryzyka, diagnostyką i leczeniem schorzeń ginekologicznych, poradnictwem antykoncepcyjnym, a także wykonuje badania USG położnicze i ginekologiczne.

Co to jest histerektomia?

Histerektomia to operacja usunięcia macicy (niekiedy połączona z wycięciem przydatków, czyli jajników i jajowodów). Zabieg ma charakter nieodwracalny, dlatego decyzja o jego podjęciu musi być oparta na konkretnych wskazaniach zdrowotnych i potwierdzona świadomą zgodą pacjentki_a.

Ilustracja układu rozrodczego i macicy

 

Histerektomia – przyczyny operacji

Histerektomię – oprócz stwierdzonej choroby nowotworowej – wykonuje się w niżej wymienionych przypadkach (jeśli pacjent_ka nie ma dalszych planów rozrodczych):

  • mięśniaki macicy – powodują bolesne, obfite i długie krwawienia miesiączkowe; 
  • endometrioza – charakteryzuje się obecnością komórek błony śluzowej trzonu macicy poza jej jamą, co wywołuje stany zapalne i niezwykle silne dolegliwości bólowe w trakcie menstruacji. Więcej o tej chorobie przeczytasz w naszych artykułach: co to jest endometrioza, jej diagnostyka i leczenie, operacja endometriozy oraz endometrioza a ciąża i niepłodność;
  • zaburzenia statyki narządu rodnego – czyli obniżanie się, a niekiedy nawet wypadanie macicy; mogą być spowodowane licznymi porodami, osłabieniem mięśni dna miednicy, pracą fizyczną lub podeszłym wiekiem.

Cztery typy histerektomii

  • Całkowita – usunięcie całej macicy (czyli zarówno trzonu macicy, jak i szyjki).
  • Częściowa – w przypadku histerektomii częściowej usuwany jest jedynie trzon macicy.
  • Całkowita z usunięciem przydatków – oprócz macicy podczas operacji usuwane są także przydatki (czyli jajniki i jajowody).
  • Radykalna – usunięcie macicy wraz z górną częścią pochwy i okolicznymi węzłami chłonnymi.

W jakich przypadkach usuwa się jajniki i jajowody?

To, jak radykalna powinna być wykonywana operacja usunięcia macicy, zależy od schorzenia i ogólnego stanu zdrowia pacjentki_a. Najczęściej tę najbardziej rozbudowaną histerektomię wykonuje się w przypadku zdiagnozowanych nowotworów macicy lub przydatków. Przy braku tego typu wskazań jajniki się pozostawia. Jajowody usuwa się, ponieważ jako struktury nie są dalej potrzebne (stanowią tunel łączący jajnik z jamą macicy) – dodatkowo ich wycięcie zmniejsza ryzyko zachorowania na raka jajnika (który może wywodzić się właśnie z jajowodu, a konkretnie z jego lejka). Usunięcie przydatków często ma charakter profilaktyczny dla osób obciążonych genetycznie takimi chorobami.

Metody operacyjnego usunięcia macicy

Dzięki rozwojowi chirurgii histerektomia może zostać wykonana na 3 poniższe sposoby:

Laparoskopowa

Wykonuje się ją w znieczuleniu ogólnym. W trakcie operacji ginekolog wprowadza przez niewielkie nacięcia w okolicy pępka laparoskop, czyli urządzenie umożliwiające wgląd we wnętrze jamy brzusznej. Następnie w ruch idą narzędzia laparoskopowe, dzięki którym macica jest odcinana. Jeśli zabieg dotyczy całej macicy, to usuwa się ją przez pochwę, a jeśli tylko jej trzonu – odcina się go od szyjki macicy i po rozdrobnieniu w jamie brzusznej wyjmuje kawałkami przez nacięcie brzuszne.

Przezbrzuszna (laparotomia)

Ta metoda nazywana jest też klasyczną. Wykonuje się ją w znieczuleniu ogólnym. Nacięcie jamy brzusznej może być poprzeczne lub podłużne. Lekarz zleca laparotomię, jeżeli technicznie nie da się wykonać laparoskopii (na przykład przy bardzo dużych zmianach, rozsianej chorobie nowotworowej lub jeżeli pacjent_ka jest po licznych operacjach brzusznych i mogą z tego powodu wystąpić zrosty). Laparotomię wybierają także ci operatorzy, którzy nie mają doświadczenia w operacjach laparoskopowych. Charakter operacji przezbrzusznej wiąże się z gorszym efektem kosmetycznym i długim gojeniem się ran pozabiegowych.

Przezpochwowa

Jest najmniej inwazyjną metodą usunięcia macicy. Laparotomia (otwarcie powłok brzusznych) pozostawia rozległą ranę, rekonwalescencja może więc trwać długo; laparoskopia z kolei wymaga mniejszego nacięcia, jednak po zabiegu również pozostają rany. Operacja przezpochwowa wiąże się z mniejszym bólem i ryzykiem pooperacyjnych powikłań. Ponadto nie pozostawia widocznych blizn.

Rekonwalescencja po usunięciu macicy

Histerektomia to poważny zabieg, z którym wiąże się bardzo dużo stresu, obaw i lęku. 

Pobyt w szpitalu po zabiegu trwa najczęściej od 1 do 5 dni, a powrót do pełnej sprawności następuje po okresie około 2 miesięcy. Są to oczywiście uśrednione informacje – to, jak szybko i w jaki sposób przebiegać będzie rekonwalescencja po usunięciu macicy, zależy od kilku czynników:

  • sprawności i stanu zdrowia przed operacją,
  • powodu przeprowadzenia histerektomii,
  • typu i metody wykonania zabiegu,
  • przebiegu operacji.

Po usunięciu macicy ginekolog najczęściej wypisuje 30-dniowe zwolnienie lekarskie. Kontrola powinna odbywać się co rok, a w przypadku osób, u których usunięcie macicy było uwarunkowane kwestiami onkologicznymi – od 2 do 3 razy w roku. Po tego typu operacjach uwarunkowanych chorobą nowotworową wciąż konieczna może być dalsza chemio- lub radioterapia.

Przez około pół roku po operacji dobrze jest powstrzymywać od obciążania organizmu, dźwigania i nadmiernego przemęczania się. Należy stopniowo powracać do aktywności fizycznej i „starego” trybu życia. A jeśli chodzi o seks – warto poczekać kilka tygodni z rozpoczęciem współżycia. Podczas zbliżeń po operacji może bowiem pojawiać się dyskomfort i niewielki ból, które z czasem powinny jednak minąć. Oczywiście, jeżeli okresowi rekonwalescencji towarzyszą inne niepokojące objawy, trzeba niezwłocznie skonsultować je z lekarzem prowadzącym.

Usunięcie macicy – skutki uboczne

Ewentualne powikłania po histerektomii nie różnią się zbytnio od tych, które mogą pojawić się po każdym zabiegu ginekologicznym. W trakcie hospitalizacji, ale także przez jakiś czas po opuszczeniu szpitala, dana osoba powinna pozostać pod ścisłą opieką lekarza.

Przez pierwsze 2 tygodnie po zabiegu mogą bowiem wystąpić:

  • krwawienia z dróg rodnych,
  • powikłania zatorowo-zakrzepowe,
  • nietrzymanie moczu (najczęściej wskutek obniżenia ścian pochwy),
  • infekcje cewki moczowej i pęcherza.

Jeśli podczas zabiegu usunięto macicę, nie było wskazania ani konieczności, aby wycięte były również jajniki, a pacjent_ka jest w wieku przedmenopauzalnym, to będą one wciąż produkować hormony płciowe. Rzecz ma się inaczej w przypadkach, kiedy konieczne było bardziej radykalne postępowanie i dokonano wycięcia macicy wraz z przydatkami.

Skutki uboczne usunięcia przydatków

Usunięcie jajników u osób w okresie przedmenopauzalnym prowadzi do bardzo szybkiego spadku poziomu hormonów płciowych (estrogenów) w organizmie. Najczęściej jest to przyczyną dolegliwości charakterystycznych dla klimakterium, takich jak:

  • uderzenia gorąca i potliwość w nocy,
  • zaburzenia snu,
  • wahania nastrojów.

Stan ten nazywamy menopauzą chirurgiczną, czyli taką pojawiającą się wskutek interwencji medycznych. Wystąpienie objawów przedwczesnego klimakterium powoduje, że pobyt w szpitalu może być dłuższy, a sama jakość rekonwalescencji – gorsza.

(Estrogenowa) zastępcza terapia hormonalna

Celem terapii hormonalnej po histerektomii jest niwelowanie wspomnianych wyżej negatywnych skutków wygasania funkcji gonad. 

Przewlekły niedobór hormonów płciowych może znacząco wpłynąć na jakość życia i nieść poważne reperkusje dla zdrowia, między innymi:

  • Choroby układu sercowo-naczyniowego – takie jak choroba wieńcowa, zaburzenia rytmu serca.
  • Osteoporoza – spadek ilości masy kostnej i zaburzenia struktury kości. Może to prowadzić do tak zwanych złamań osteoporotycznych, które goją się długo i nieefektywnie oraz mogą prowadzić do trwałego kalectwa.
  • Problemy natury psychicznej, często związane ze sferą seksualną – operacja usunięcia macicy i przydatków oraz związana z nimi menopauza chirurgiczna mogą powodować suchość pochwy (ze względu na zmniejszoną produkcję śluzu), spadek libido, nietrzymanie moczu czy wzrost masy ciała. Dla wielu osób wiąże się to z dużą ilością stresu, wstydu i skrępowania, a tak duży ładunek emocjonalny może prowadzić do rozwinięcia się depresji i zaburzeń obrazu własnego ciała oraz obniżonej samooceny.

Poziom estradiolu, czyli podstawowego estrogenu, gwałtownie spada już w pierwszej dobie po operacji. Lekarz powinien regularnie weryfikować efekty terapii, a także dążyć do ustalenia optymalnej dawki i formy jej podawania. Jakkolwiek stosowanie zastępczej terapii hormonalnej może być konieczne i korzystne dla kondycji zdrowotnej i samopoczucia, tak wiąże się z ryzykiem pojawienia się powikłań. Stąd tak szeroki dyskurs na temat tej formy wspomagania organizmu – lekarz powinien przedyskutować z pacjentką_em wszelkie jej aspekty, zarówno te pozytywne, jak i negatywne.

Skutki związane z przyjmowaniem zastępczej terapii hormonalnej uzależnione są między innymi od:

  • wieku,
  • chorób współistniejących,
  • wieku wystąpienia menopauzy chirurgicznej.

Główny element zastępczej terapii hormonalnej stanowi estrogen. Aby zapobiegać rozwojowi raka endometrium, dołącza się też progesteron i to on jest odpowiedzialny za większość niepożądanych skutków tego typu leczenia (możliwość wystąpienia raka sutka, powikłania zakrzepowo-zatorowe i tak dalej).

U osób po menopauzie, którym usunięto macicę, stosowanie ETZ:

  • nie wpływa znamiennie na ryzyko incydentów wieńcowych inwazyjnego raka sutka i ogólny stan,
  • zwiększa ryzyko udaru mózgu,
  • zmniejsza ryzyko złamań związanych z osteoporozą.

Jeśli stwierdzono wcześniej u pacjentki_a któreś z tych schorzeń, lekarz – zamiast doustnej suplementacji – może zaproponować terapię przezskórną. Po operacji usunięcia przydatków terapia hormonalna podawana bywa także donosowo.

Usunięcie macicy a współżycie seksualne

Prawie każdy, nawet najmniej inwazyjny zabieg niesie ze sobą możliwości wystąpienia skutków ubocznych i powikłań. Nie zawsze jednak dotyczą one jedynie sfery fizycznej – wycięcie macicy to dla wielu osób niezwykle ciężkie i wymagające wsparcia psychicznego doświadczenie.

Osoby, które poddają się histerektomii, często obawiają się utraty swojej „kobiecości”. Wiele z nich po operacji czuje się mniej atrakcyjnie, a seks z partnerem_ką – zamiast radości i satysfakcji – dostarcza więcej stresu i lęku (i to nie tylko z powodu pozabiegowych dolegliwości).

Macica
wielu osobom kojarzy się z atrybutem kobiecości, kolebką supermocy, jaką jest możliwość wydania na świat potomstwa. Oczywiście postrzeganie roli i znaczenia tego narządu to kwestia indywidualna, ale także zależna od kultury i społeczności, w jakiej żyjemy. Nie każda osoba pragnie mieć dzieci – ale co, jeśli operacja usunięcia macicy wpłynie na jakość życia seksualnego? Niezależnie od pragnień i aspiracji histerektomia w obu przypadkach wzbudza podobne lęki i wątpliwości.

Z drugiej strony operacje ginekologiczne (takie jak histerektomia) mogą pozytywnie wpłynąć na jakość życia seksualnego wskutek niwelowania dolegliwości bólowych (wywołanych na przykład obecnością mięśniaków macicy). Za odczuwanie bodźców seksualnych odpowiadają też zewnętrzne narządy płciowe i odpowiednia ich stymulacja. Kwestia wpływu histerektomii na współżycie seksualne jest więc dyskusyjna i zależna od indywidualnych uwarunkowań.

Zajrzyj też do naszych artykułów o masturbacji: „Czy masturbacja jest zdrowa?” oraz „Masturbacja kobiet”.

Cel operacji usunięcia macicy stanowi przede wszystkim konieczna poprawa i ochrona zdrowia. Radykalne zabiegi, podczas których usuwa się macicę i przydatki, często są formą ratowania życia w przebiegu chorób nowotworowych.

  • A.F. Haney, R.A. Wild, Options for hormone therapy in women who have had a hysterectomy, „Menopause” 2007, nr 14, suppl. 1, p. 592-597.
  • M. Hickey, M. Ambekar, I. Hammond, Should the ovaries be removed or retained at the time of hysterectomy for benign disease?, „Human Reproduction Update” 2009, vol. 16, i. 2, p. 131-141.
  • M. Rodriguez, D. Shoupe, Surgical Menopause, „Endocrinology and Metabolism Clinics of North America” 2015, vol. 44, i. 3, p. 531-542.
  • G. Stadnicka, G. Iwanowicz-Palus, A. Mazurek, B. Pięta, Poczucie satysfakcji z życia pacjentek po histerektomii, „Ginekologia Polska” 2012, nr 83, s. 347-352.
  • J. Śliwa, A.A. Kryza-Ottou, C. Goluda i in., Usunięcie jajników podczas zabiegu histerektomii z przyczyn nieonkologicznych – bilans korzyści i strat, „Ginekologia i Perinatologia Praktyczna” 2017, nr 2, z. 1, s. 9-15, https://journals.viamedica.pl/ginekologia_perinatologia_prakt/article/view/50049/44371 [dostęp z dn. 21.06.2021].
  • K. Witczak, S. Sajdak, Z. Kojs, Hormonalna terapia zastępcza w ginekologii onkologicznej, „Current Gynecologic Oncology” 2013, vol. 11, i. 1, p. 62-73, http://psjd.icm.edu.pl/psjd/element/bwmeta1.element.psjd-9fd0a2e2-2138-42b5-b3e8-b12ed9951d8b [dostęp z dn. 09.05.2021].
  • E. Woźniakowska, T. Paszkowski, Ogólnoustrojowe konsekwencje menopauzy chirurgicznej – wpływ wcześnie wdrożonej hormonalnej terapii zastępczej, „Nowa Medycyna” 2002, nr 1, http://www.czytelniamedyczna.pl/1442,ogolnoustrojowe-konsekwencje-menopauzy-chirurgicznej-wplyw-wczesnie-wdrozonej-h.html [dostęp z dn. 08.05.2021].
  • Pokaż Ukryj źródła źródeł

    Data dodania: 05/08/2022

    Data aktualizacji: 12/08/2022

    Autor_ka:

    Mika Olchowik

    Weryfikacja merytoryczna:

    Adrianna Witkowska

    Ginekolożka

    Specjalistka ginekologii i położnictwa. Pracuje w Szpitalu im św. Rodziny na oddziale Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej. Zajmuje się diagnostyką i poradnictwem w ciążach wysokiego ryzyka, diagnostyką i leczeniem schorzeń ginekologicznych, poradnictwem antykoncepcyjnym, a także wykonuje badania USG położnicze i ginekologiczne.

    Bestsellery

    Oto nasze bestsellery, które pokochały już tysiące klientek_ów. Wypróbuj pielęgnujący olejek intymny albo naturalny żel intymny na bazie wody dla superpoślizgu. Buszuj i zakochuj się!

    Zobacz produkty
    • Kuracja złuszczająca do twarzy i ciała

      Kuracja złuszczająca do twarzy i ciała

      Formuła na krostki, efekty nawet po 1 dniu!

      OD 67,99 ZŁ
      OD 67,99 ZŁ
      Bestseller
    • Serum na wrastające włoski

      Serum na wrastające włoski

      Ulga od wrastających włosków w formie roll-on

      OD 48,44 ZŁ
      OD 48,44 ZŁ
      Bestseller
      Dermo
    • Zestaw do golenia: krem, peeling i olejek intymny

      Zestaw do golenia: krem, peeling i olejek intymny

      3 kroki do gładkiej i odżywionej skóry

      OD 124,95 ZŁ
      OD 124,95 ZŁ
      Bestseller
      TERAZ -20%
    • Delikatny dezodorant pod pachy i biust

      Delikatny dezodorant pod pachy i biust

      Dla wrażliwej skóry, 0% alkoholu, aluminium i sody oczyszczonej

      OD 38,24 ZŁ 0,00 ZŁ
      OD 38,24 ZŁ 0,00 ZŁ
      Bestseller
    • Olejek intymny

      Olejek intymny

      Koi podrażnienia, zapobiega krostkom (polecany przez @pani_fizjotrener)

      OD 42,49 ZŁ
      OD 42,49 ZŁ
      Bestseller
      TERAZ -30%
    • Regenerujące serum na podrażnienia

      Regenerujące serum na podrażnienia

      Kojąca ulga po goleniu (i nie tylko) w formie roll-on

      OD 58,65 ZŁ
      OD 58,65 ZŁ
      Bestseller
      Dermo
    • Olejek do ust z efektem glow

      Olejek do ust z efektem glow

      Nieklejąca formuła o zapachu toffi

      OD 21,24 ZŁ 0,00 ZŁ
      OD 21,24 ZŁ 0,00 ZŁ
      Bestseller
    • Podpaski nowej generacji

      Podpaski nowej generacji

      100% bawełny organicznej, w wersji na dzień lub na noc

      OD 16,14 ZŁ 0,00 ZŁ
      OD 16,14 ZŁ 0,00 ZŁ
      Bestseller
    • Płyn do higieny intymnej

      Płyn do higieny intymnej

      Skutecznie myje, koi i reguluje poziom pH

      OD 18,69 ZŁ 0,00 ZŁ
      OD 18,69 ZŁ 0,00 ZŁ
      Bestseller
      pielęgnacja intymna
    • Chusteczki do higieny intymnej

      Chusteczki do higieny intymnej

      Delikatne, spłukiwalne, z kojącym pantenolem

      OD 11,39 ZŁ
      OD 11,39 ZŁ
      Bestseller
      pielęgnacja intymna
    • Krem do golenia

      Krem do golenia

      Łagodzi podrażnienia, daje superpoślizg

      OD 41,65 ZŁ
      OD 41,65 ZŁ
      Bestseller
    • Zestaw: żel myjący i krem do twarzy

      Zestaw: żel myjący i krem do twarzy

      Delikatne oczyszczenie i bogate nawilżenie

      OD 127,49 ZŁ
      OD 127,49 ZŁ
      Bestseller
      TERAZ -20%
    • Tampony

      Tampony

      100% bawełny organicznej w wersji mini, regular lub super

      OD 16,99 ZŁ 0,00 ZŁ
      OD 16,99 ZŁ 0,00 ZŁ
      Bestseller
    • Żel intymny

      Żel intymny

      Bogate nawilżenie, większa frajda z seksu (polecany przez @pani_fizjotrener)

      OD 33,99 ZŁ
      OD 33,99 ZŁ
      Bestseller
      nowa formuła
    • Peeling do okolic intymnych

      Peeling do okolic intymnych

      Powiedz „pa, pa” czerwonym krostkom

      OD 50,15 ZŁ
      OD 50,15 ZŁ
      Bestseller
    • Zestaw: krem do golenia i peeling do okolic intymnych

      Zestaw: krem do golenia i peeling do okolic intymnych

      Wegańskie formuły na wrastające włoski, podrażnienia i krostki

      OD 82,62 ZŁ
      OD 82,62 ZŁ
      Bestseller
      TERAZ -20%
    • Nabłyszczający olejek do ust w wersji limitowanej

      Nabłyszczający olejek do ust w wersji limitowanej

      Blask w 4 słodkich wariantach zapachowych

      OD 21,24 ZŁ
      OD 21,24 ZŁ
      Bestseller
      NOWOŚĆ
    • Ochronny olejek do ust SPF 50

      Ochronny olejek do ust SPF 50

      Nabłyszczenie i ochrona Twoich ust

      OD 25,49 ZŁ
      OD 25,49 ZŁ
      Bestseller
    • Kojące serum do twarzy z witaminą C

      Kojące serum do twarzy z witaminą C

      Odżywia, wygładza i wyrównuje koloryt

      OD 67,99 ZŁ 0,00 ZŁ
      OD 67,99 ZŁ 0,00 ZŁ
      Bestseller
      TERAZ -20%
    • Ochronny płyn do higieny intymnej

      Ochronny płyn do higieny intymnej

      Ulga w nawracających infekcjach intymnych

      OD 21,24 ZŁ
      OD 21,24 ZŁ
      Bestseller
    • Zestaw: kuracja złuszczająca i serum

      Zestaw: kuracja złuszczająca i serum

      Redukuje krostki i koi cerę

      OD 161,49 ZŁ
      OD 161,49 ZŁ
      Bestseller
      TERAZ -20%
    • Zestaw: 4 kroki w pielęgnacji cery

      Zestaw: 4 kroki w pielęgnacji cery

      Dla czystej, nawilżonej, ukojonej skóry bez krostek

      OD 271,99 ZŁ
      OD 271,99 ZŁ
      Bestseller
      Bezpieczny w ciąży
      TERAZ -20%
    • Nawilżający żel do mycia twarzy i okolic oczu

      Nawilżający żel do mycia twarzy i okolic oczu

      Delikatny, oczyszcza bez uczucia ściągnięcia

      OD 42,49 ZŁ
      OD 42,49 ZŁ
      Bestseller
    • Wkładki higieniczne

      Wkładki higieniczne

      100% bawełny organicznej, 20 lub 40 szt. w opakowaniu

      OD 15,72 ZŁ
      OD 15,72 ZŁ
      Bestseller
    • Zestaw: olejek intymny i żel intymny

      Zestaw: olejek intymny i żel intymny

      Absolutne hity, łagodzą suchość, krostki, podrażnienia

      OD 67,99 ZŁ
      OD 67,99 ZŁ
      Bestseller
      TERAZ -20%
    Zobacz produkty