Badanie moczu a okres

Badania moczu w diagnostyce

Zacznijmy od podstaw: czego możemy się dowiedzieć z próbki moczu?

Wykonanie badania moczu to jeden z podstawowych kroków w diagnostyce chorób i schorzeń układu moczowego (i nie tylko):

• Wraz z moczem z organizmu wydalane są produkty przemiany materii (w tym toksyny) – zbadanie składu wydalanej uryny daje więc wgląd nie tylko w funkcjonowanie nerek, ale również wątroby.
• Wykrycie w moczu bakterii, pasożytów lub komórek grzybów może wskazywać na infekcję układu moczowego
• Obecność białka w moczu może świadczyć o chorobach nerek (na przykład o zapaleniu kłębuszków).
• Cukromocz (czyli po prostu obecność glukozy w moczu) może oznaczać cukrzycę.

Prawidłowy mocz

• Ma żółtą (jasną, słomkową) barwę.
• Jest przejrzysty i klarowny.
• Jest jałowy.
• Ma kwaśny odczyn pH.
• Zazwyczaj nie ma zapachu, ewentualnie posiada charakterystyczną, lekko kwasową woń.
• Nie występują w nim parametry takie jak: białko, glukoza, bilirubina, azotyny i ciała ketonowe.
• Mogą występować w nim (pojedyncze w polu widzenia) erytrocyty i leukocyty (czyli krwinki czerwone i białe).

Ewentualne wykryte bakterie najczęściej wynikają z zanieczyszczenia próbki moczu lub namnożenia się ich w próbce po jej pobraniu. Do oznaczania bakterii w moczu służy posiew moczu.

Stwierdzenie bakterii w moczu u osób nieciężarnych i niedoświadczających żadnych nieprzyjemnych dolegliwości wskazujących na infekcję układu moczowego (tak zwany bezobjawowy bakteriomocz) nie wymaga leczenia, w takiej sytuacji nie trzeba również wykonywać posiewu (poza wyjątkowymi sytuacjami, takimi jak właśnie ciąża lub diagnostyka przed zabiegami urologicznymi).

Jak przygotować się do badania moczu?

• Zalecane jest stosowanie swojej standardowej diety i przyjmowanie zwyczajowej ilości płynów.
• Na 24 h przed oddaniem moczu do badania należy powstrzymać się od stosunków płciowych, zarówno w przypadku mężczyzn (ze względu na możliwą obecność plemników w moczu), jak i kobiet (żeńska cewka moczowa jest krótka: bardzo łatwo jest ją zanieczyścić, w trakcie stosunku może również zostać uszkodzona, co może skutkować zwiększoną ilością niektórych parametrów lub bakterii w moczu. Ewentualna obecność spermy w pochwie również zwiększa szanse na zanieczyszczenie próbki.).
• Zaleca się, aby do badania oddać próbkę moczu z pierwszej porannej mikcji (po wcześniejszym podmyciu okolic intymnych).
• Do pojemniczka należy oddać mocz z tak zwanego środkowego strumienia (czyli po uprzednim oddaniu go częściowo do toalety).
• Mocz powinno się zdać w temperaturze pokojowej do laboratorium, w ciągu paru godzin – nie trzymaj pojemnika w lodówce!

Czy miesiączka ma wpływ na wynik badania moczu?

Miesiączka może wpłynąć na wynik badania moczu.

Podczas menstruacji, razem z moczem, w próbce przygotowanej do badań mogą znaleźć się krew i komórki nabłonka macicy, które zaburzą wyniki. Wydzielina dróg rodnych może między innymi zawierać niewielkie ilości białka lub zaburzyć strukturę moczu.

Jak dostarczyć próbkę moczu podczas menstruacji?

Zdarzają się takie sytuacje, że pomimo krwawienia badanie moczu MUSI zostać wykonane w celu diagnostyki różnego rodzaju chorób czy anomalii.

W przypadku konieczności wykonania badania ogólnego moczu w trakcie okresu należy zwrócić uwagę na higienę przy przygotowaniu próbki. Ważne jest bowiem, aby nie uległa nadmiernemu zanieczyszczeniu.

Krok po kroku:

• Umyj dokładnie okolice zewnętrznego ujścia cewki moczowej, delikatnie rozchylając zewnętrzne wargi sromowe.

• Aby uniknąć zanieczyszczenia próbki wydzieliną pochwową (nie tylko podczas menstruacji, ale przed każdym badaniem moczu), spróbuj osłonić ujście pochwy (możesz w tym celu użyć na przykład jałowego gazika).
• Dalej bez zaskoczenia – tak jak wcześniej wspomniałam, powinno się oddać do pojemniczka mocz ze środkowego strumienia.

Pojemnik z moczem jak najszybciej dostarcz do laboratorium (najlepiej w ciągu godziny).

Poinformuj lekarza_rkę, że próbka do badań pobrana została w trakcie krwawienia menstruacyjnego. Fakt ten należy uwzględnić przy analizie wyników, jednak może okazać się potrzebne profilaktyczne powtórzenie badania już po ustąpieniu miesiączki.

Zachęcamy też do przeczytania artykułów: o wpływie COVID-a na miesiączkę oraz o wpływie szczepień na miesiączkę.

Inne badania a miesiączka

Z pewnością temat wart jest rozwinięcia – nie zostawimy Cię jednak bez jego krótkiej „zajawki”.

Badanie krwi w czasie miesiączki

Jeśli zlecone badanie krwi wypada w momencie krwawienia, wciąż możesz je wykonać. Miej na uwadze, że niektóre parametry biochemiczne czy hematologiczne mogą ulec w tym czasie wahaniom. Należy koniecznie przekazać lekarzowi_rce informację, że do pobrania krwi doszło w trakcie miesiączki, aby mógł_mogła właściwie je zinterpretować.

Zupełnie inaczej wygląda przygotowanie na badania krwi pod kątem hormonów płciowych – to lekarz_rka na podstawie przebiegu Twojego cyklu miesiączkowego i celu badania wyznaczy odpowiedni dzień na ich oznaczenie.

Badania ginekologiczne

Nie ma żadnych zdrowotnych przeciwwskazań, aby w czasie miesiączki wykonać u ginekologa_ożki badanie palpacyjne czy nawet USG dopochwowe. Krwawienie może utrudniać jedynie diagnostykę infekcji i stanów zapalnych pochwy – mimo to nie rezygnuj z wizyty, jeśli jest ona sprowokowana niepokojącymi dolegliwościami.

Więcej o tym temacie przeczytasz w naszym artykule: bakteryjne zapalenie pochwy.

Cytologia to badanie przesiewowe w kierunku nowotworu szyjki macicy. Jej wykonywanie podczas krwawienia menstruacyjnego jest niezalecane, ponieważ wyniki mogą być niemiarodajne (obecność krwi w próbce cytologicznej może „ukryć” ewentualne niewłaściwe komórki).

Ważna uwaga: pamiętaj, aby zawsze informować o miesiączce lekarza_rkę zlecającego_cą badania. Upewnisz się, czy krwawienie może wpłynąć na dane parametry i lepiej będzie je przełożyć, czy mimo to warto je wykonać. Ostateczną decyzję podejmuje więc specjalista_tka. A Ty nie wstydź się zadawać pytań – w końcu chodzi o Twoje zdrowie, a ono jest NAJWAŻNIEJSZE!

Complete Urinalysis, med. rev. Ch. Haldeman-Englert, M. Foley, P. Goode, https://www.urmc.rochester.edu/encyclopedia/content.aspx?contenttypeid=167&contentid=urinalysis_complete [dostęp z dn. 16.12.2021].
R. Drabczyk, Czy miesiączka ma wpływ na wynik badania moczu?, https://www.mp.pl/pacjent/nefrologia/lista/114184,czy-miesiaczka-ma-wplyw-na-wynik-badania-moczu [dostęp z dn. 16.12.2021].
R. Drabczyk, Ogólne badanie moczu, https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/51970,ogolne-badanie-moczu [dostęp z dn. 16.12.2021].
E. Kodyra, Preparation for general urine testing, https://synappsehealth.com/en/articles/i/preparation-for-general-urine-testing/ [dostęp z dn. 16.12.2021].
S. Makinoda, M. Mikuni, M. Sogame et al., Erythropoietin, granulocyte-colony stimulating factor, interleukin-1β and interleukin-6 during the normal menstrual cycle, „International Journal of Gynecology & Obstetrics”, 1996, vol. 55, i. 3, p. 265-271.
T. Nieszporek, Czy białko w moczu jest powodem do niepokoju?, https://www.mp.pl/pacjent/nefrologia/lista/105628,czy-bialko-w-moczu-jest-powodem-do-niepokoju [dostęp z dn. 16.12.2021].
T. Nieszporek, Zmiana zapachu moczu, https://www.mp.pl/pacjent/nefrologia/lista/96121,zmiana-zapachu-moczu [dostęp z dn. 16.12.2021].