Menopauza, czyli ostatnia miesiączka
Na początek trochę teorii, żeby przypomnieć sobie co nieco z lat szkolnych. W życiu kobiet i osób menstruujących można wyróżnić trzy okresy (nie te okresy zwieńczone krwią menstruacyjną, niestety nie ma tak dobrze! 😜): przygotowawczy, rozrodczy i po zakończeniu rozrodczości. Okres rozrodczy rozpoczyna się wraz z nadejściem pierwszej miesiączki, a kończy menopauzą, czyli ostatnim krwawieniem menstruacyjnym.
Jako pierwszą do tablicy wywołuję… menopauzę, inaczej zwaną klimakterium. Podczas tego etapu wygasają czynności jajników, wskutek czego organizm przestaje miesiączkować. Przyczynę tego procesu stanowi zmniejszenie aktywności pęcherzykowej jajników i zmiany stężenia hormonów płciowych (estrogenów i progesteronu). Mimo że jest to całkowicie naturalny okres w życiu każdej osoby menstruującej, niestety często wiąże się z nieprzyjemnymi objawami, takimi jak uderzenia gorąca, gorsze samopoczucie, zmęczenie i infekcje układu moczowego.
Porządną dawkę wiedzy o menopauzie możesz znaleźć w artykule 👉 „Menopauza – przekleństwo czy drugie życie?”. Dzisiaj natomiast skupimy się na problemie przedwczesnej menopauzy, który dotyka sporą część populacji na świecie. Warto wiedzieć, jakie są jej charakterystyczne objawy, aby móc w porę zareagować i opanować sytuację za pomocą specjalistycznego leczenia.
Dlaczego tak szybko?
Średni wiek, w którym rozpoczyna się klimakterium, to w kulturze zachodniej 50. rok życia. Nieznacznie różni się on między poszczególnymi państwami. W Polsce menopauza pojawia się statystycznie między 48. a 52. rokiem życia. Niestety, czasami zaskakuje dużo wcześniej…
Na wstępie wyjaśniam: medycznie nie mówi się o przedwczesnej menopauzie, a o przedwczesnym wygasaniu czynności jajników (POF), powodującym te same objawy. W tym tekście skupię się na potocznej nazwie, która częściej funkcjonuje w użyciu.
Przedwczesna menopauza dotyka coraz większą liczbę kobiet menstruujących. Szacuje się, że dotyczy średnio 1 na 100 osób. Jej skutkiem jest zmniejszenie liczby lat reprodukcyjnych i stężenia hormonów płciowych, w szczególności estrogenów. Wówczas mogą wystąpić różne dolegliwości, a nawet ryzyko choroby. O przedwczesnej menopauzie mówi się, gdy ostatnia miesiączka pojawia się w dowolnym momencie przed rozpoczęciem 40. roku życia.
Przedwczesna menopauza – przyczyny
Dużo mówi się o związku przedwczesnej menopauzy z historią okresu rozrodczego. Badania pokazują, że im wcześniej wystąpi pierwsza miesiączka, tym wcześniej może nastąpić menopauza. Naukowcy nie są jednogłośni w tej teorii, jednak największą tego typu zależność zanotowano między innymi u osób w Polsce, Hiszpanii i we Włoszech. Inne czynniki reprodukcyjne obejmują wiek, w którym dana osoba urodziła pierwsze i ostatnie dziecko, oraz długość cykli i samej miesiączki – im dłuższy cykl, tym potencjalnie późniejsza menopauza. Przedwczesne klimakterium może pojawić się u osób i kobiet z przebytymi chorobami nadciśnienia, układu krążenia czy cukrzycą. Często przyczyną są nowotwory (między innymi jajników), radio- i chemioterapia oraz choroby autoimmunologiczne, takie jak choroba Hashimoto, Addisona lub celiakia.
Przeczytaj też nasz artykuł o diecie w chorobie Hashimoto i niedoczynności tarczycy.
Z wcześniejszą menopauzą mogą być związane również czynniki demograficzne, między innymi: rasa, pochodzenie, wykonywana praca, stan cywilny i miejsce zamieszkania. Nie są one obojętne zdrowotnie. Dużą rolę odgrywają także stres, depresja oraz nieodpowiedni styl życia: brak aktywności fizycznej, zła dieta, nadużywanie alkoholu i palenie papierosów. Najczęściej jednak wpływ na wczesną menopauzę mają czynniki genetyczne i dziedziczne, a dokładniej pionowy wzrost dziedziczenia. Jeżeli któryś z rodziców lub dziadków przechodził przedwczesne klimakterium – bardzo prawdopodobne, że jego dziecko (albo wnuczka_wnuk) też wcześniej przestanie miesiączkować.
Objawy wczesnej menopauzy
Przedwczesna menopauza objawia się kilkoma charakterystycznymi dolegliwościami. Wśród nich wyróżnia się przede wszystkim zmiany menstruacyjne. Miesiączki mogą pojawiać się częściej niż zwykle, ale też mogą być obfitsze lub bardziej skąpe. Oprócz tego wyróżnia się także inne objawy menopauzy:
- nadmierne wysuszenie skóry i suchość pochwy,
- częste i gwałtowne uderzenia gorąca,
- nadmierne pocenie,
- kłopoty z zasypianiem,
- kołatanie serca, szczególnie w sytuacjach stresowych.
Objawy przedwczesnej menopauzy u każdej osoby mogą się różnić. Nierzadko występują z inną częstotliwością i natężeniem. Ważne jest, aby w odpowiednim momencie zareagować na niecodzienne zmiany, które zachodzą w organizmie.
Wczesna menopauza – badania, diagnostyka
Jeżeli pojawiają się u Ciebie objawy wczesnej menopauzy, a nawet tylko część z nich, warto udać się do lekarza ginekologa. Specjalista powinien zlecić rozszerzone badania, takie jak USG przezpochwowe i cytologia. Nie można pominąć badań laboratoryjnych, w tym hormonów produkowanych przez jajniki (estrogeny, progesteron) oraz przez przysadkę mózgową (FSH i LH). Wysoki poziom FSH oraz niski poziom hormonów jajnikowych mogą świadczyć o początkach menopauzy. W takim przypadku lekarz ginekolog powinien zalecić wprowadzenie skutecznej metody leczenia.
Przedwczesna menopauza – leczenie
Po zdiagnozowaniu przedwczesnej menopauzy należy zastosować odpowiednie leczenie. Lekarz ginekolog może zalecić terapię hormonalną, nazywaną hormonalną terapią zastępczą (HTZ). Uzupełnia ona poziom hormonów (progesteronu i estrogenów), których zadaniem jest pobudzenie jajników, a tym samym polepszenie funkcjonowania organizmu oraz samopoczucia. Tego typu metody leczenia stosuje się najczęściej do czasu prawidłowej menopauzy. Wiąże się to ze spadkiem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych i osteoporozy, które mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. HTZ może być również stosowana dłużej, w zależności od preferencji pacjentki. Terapia hormonalna ma szansę w znacznym stopniu polepszyć jakość życia, eliminując lub łagodząc dokuczliwe objawy. Przyczynia się między innymi do zmniejszenia atrofii pochwy, polepsza jej elastyczność i funkcjonowanie układu moczowego. Nie sprawdzi się jednak u każdej osoby i kobiety. Istnieją liczne przeciwwskazania, które koniecznie powinny być omówione z lekarzem.
Istnieje kilka czynników, które mogą mieć wpływ na opóźnienie menopauzy. Warto przede wszystkim chodzić regularnie do lekarza i badać się, aby zminimalizować jej ryzyko we wczesnym wieku. Ale… co jeszcze? Powszechnie wiadomo, że zdrowy tryb życia, regularna aktywność fizyczna i odpowiednia dieta (a szczególnie dieta wegetariańska) przynoszą nie tylko efekty zewnętrzne w postaci szczupłej sylwetki, ale też wewnętrzne (więcej o tym przeczytasz w tekście: dieta przy menopauzie). Mogą one nie tylko złagodzić natężenie objawów, ale także opóźnić klimakterium. Należy pamiętać, że ogromny wpływ na nasz organizm ma stres. Jego redukcja i odpoczynek są wskazane zawsze i wszędzie! Pozytywnie działa również stosowanie dwuskładnikowej tabletki antykoncepcyjnej, która hamuje wzrost pęcherzyków jajnikowych, przez co nie dochodzi do owulacji.
Więcej o działaniu tabletki na cykl menstruacyjny przeczytasz w naszym artykule: Tabletki antykoncepcyjne a okres.
To kiedy te dzieci? 🍼
W przypadku wczesnej menopauzy pojawia się problem zajścia w ciążę. O ile kobiety i osoby po 50. roku życia, które przechodzą menopauzę, zwykle są już po urodzeniu, a nawet wychowaniu dzieci – tak z osobami przed 40. rokiem życia może być inaczej. Obecnie coraz częściej zauważa się trend odkładania potomstwa na później. Jeszcze całkiem niedawno zakładanie rodziny było priorytetem – dzieci rodziło się częściej między 20. a 30. rokiem życia. Obecnie coraz więcej osób na pierwszym miejscu stawia zdobycie wykształcenia, pracę zawodową i karierę. Dopiero drugorzędną sprawą jest zachodzenie w ciążę i zakładanie rodziny.
Miłe rzeczy na otarcie łez
Nie znam osoby, która marzy o przedwczesnej menopauzie. Należy pamiętać w tym okresie o wsparciu, jakie mogą dać bliskie osoby. Oprócz dbania o swoje zdrowie nie wolno zapominać o dobrym samopoczuciu. Ale jak poprawiać sobie nastrój wśród dokuczliwych objawów menopauzy i zmian, jakie przynosi życie? Czy istnieje magiczne lekarstwo?
Wątpię. Są za to sposoby na to, aby chociaż trochę złagodzić ból istnienia i zły humor. W naszym sklepie online, w zakładce „Miłe rzeczy”, czeka na Ciebie kilka produktów, stworzonych od serca – takich, które umilą Ci czas. Wśród nich znajdziesz termofor z pestek wiśni, którego ciepło jest jak prażące słońce w letni poranek. Co jednak najważniejsze: pamiętaj, jesteśmy tu dla Ciebie, gdybyś tylko potrzebowała_potrzebował wirtualnych przytulasków! 🤗❤️
Data dodania: 06/08/2022
Data aktualizacji: 15/08/2022
