Budowa pochwy, czyli podróż w tajniki intymnej fizjonomii

Mamy niesprawiedliwą tendencję do zapominania, jak bardzo ważna jest nasza sfera intymna. Umniejszamy jej roli lub kompletnie omijamy ten temat. Ze wstydu, strachu… No cóż, trochę nas już znacie – wiecie, że te słowa nie istnieją w naszym słowniku ;)

Funkcje pochwy

• W trakcie stosunku do pochwy wprowadzany jest męski członek, a jego wytrysk wewnątrz niej może doprowadzić do zapłodnienia – mówimy więc o funkcji prokreacyjnej. 
• Jest zwieńczeniem układu rozrodczego – dzięki swoim właściwościom pochwa umożliwia poród tzw. drogami natury. 
• Stanowi ujście krwi menstruacyjnej w czasie miesiączki 

Krew miesiączkowa, w zależności od intensywności okresu, może przyjmować różne barwy. Podczas plamienia jest często brunatna, ponieważ wolno spływa po ściankach pochwy i krzepnie. Kiedy krwawienie jest intensywne i obfite, przyjmuje żywoczerwoną barwę. Niekiedy w krwi menstruacyjnej pojawiają się skrzepy. 

Budowa pochwy i sromu 

Pochwa to wewnętrzny, ostatni odcinek kobiecego układu rozrodczego. Niektórzy zamiennie używają słowa „wagina”, jednak to szersze określenie, uwzględniające również zewnętrzną, okalającą pochwę część. Składają się na nią: 

• wargi sromowe (większe – zewnętrzne i mniejsze – wewnętrzne) – ich zadaniem jest ochrona dróg rodnych przed urazami mechanicznymi i infekcjami; 
• łechtaczka – silnie unerwiony i unaczyniony narząd, będący najbardziej erogennym punktem w ciele; według badań stymulacja łechtaczki to najczęstszy sposób osiągnięcia orgazmu w czasie stosunku; 
• wzgórek łonowy – umiejscowiony ponad spojeniem sromowym; pełni funkcję ochronną względem kości łonowej podczas stosunku. 

Wygląd warg sromowych to częsty kompleks, który budzi dużo niepewności i skrępowania szczególnie w trakcie intymnych zbliżeń. Ich nieregularna budowa może powodować ból podczas stosunku (wówczas nie jest to jedynie problem natury estetycznej). Nie każda asymetria oznacza jednak nieprawidłowość. Co ciekawe, w wielu kulturach nieregularny wygląd warg jest traktowany zupełnie odwrotnie – jako coś naturalnego, czy wręcz pożądanego! W terminologii medycznej istnieje określenie „fartuszek hotentocki” – nazwa pochodzi od afrykańskiego plemienia i oznacza przerost warg sromowych, który wśród Hotentotów uznawany jest za niezwykle atrakcyjny! 

Zachęcamy też do lektury naszego artykułu: golenie miejsc intymnych. 

Wargi sromowe większe (zewnętrzne) 

Są zbudowane z dwóch podłużnych fałdów skóry. Ich zewnętrzna część jest wypukła i pokryta skórą, pod powierzchnią której znajdują się gruczoły i mieszki włosowe. Z kolei wewnętrzna część jest wilgotna i mniej wklęsła. U młodych osób wargi większe są napięte i przylegają do siebie, z wiekiem mogą stawać się coraz bardziej luźne (na przykład po porodzie lub po prostu z powodu naturalnego ubytku kolagenu w skórze). 

Wargi sromowe mniejsze (wewnętrzne)

To cienkie, niepokryte włosami fałdy skóry widoczne po rozchyleniu warg zewnętrznych. Prawidłowo powinny być różowoczerwone. Niepoprawna budowa warg mniejszych (czyli wspomniany wcześniej przerost) to sytuacja, kiedy wargi zewnętrzne i wewnętrzne nie są proporcjonalne względem siebie i mniejsze wargi wystają spod większych. Wówczas mówi się o podziale na wargi sromowe większe i duże oraz wargi sromowe większe i małe (mniejsze). Te określenia mogą być jednak bardzo mylące, dlatego szukając informacji o wyglądzie sromu możecie zetknąć się ze zdecydowanie bardziej „swojsko” brzmiącymi nazwami (które wyjaśniamy poniżej :) 

Wygląd sromu – jakie typy warg wyróżniamy? 

Stwierdzenie, że każda pochwa wygląda inaczej, nie będzie niczym odkrywczym – wszyscy wiemy, że nasze ciała są unikatowe i jedyne w swoim rodzaju. Istnieją jednak pewne zależności, na podstawie których można zaklasyfikować wygląd waginy do charakterystycznych typów. Najpopularniejsze z nich to: 

•  „Barbie” – wagina, która ma małe wargi sromowe większe przykrywające małe wargi sromowe mniejsze, wówczas praktycznie niewidoczne (podobnie jak inne części intymne, co wygląda analogicznie do budowy popularnej lalki). 
• „Motylek” – typ, w którym duże wargi sromowe mniejsze wydają się większe przez to, że wystają spod większych; może to powodować ból w czasie stosunku (a nawet podczas codziennych aktywności), dlatego wiele osób decyduje się na operację zmniejszenia warg sromowych (tzw. labioplastykę). 
• Popularna „bułeczka” – typ, w którym duże wargi sromowe większe zakrywają mniejsze, pozostające wówczas niemal niewidoczne. Jeśli wargi sromowe mniejsze nie są w pełni zakryte, ten typ nazywany jest podkową. „Bułeczka” to typ podobny do “barbie”, jednak w tym pierwszym wargi sromowe są większe. 
• Asymetria – dość powszechne zjawisko, które zwykle dotyczy warg mniejszych, rzadziej asymetryczne są większe i duże wargi.
  

Jak wygląda pochwa? 

Pochwa stanowi przedłużenie kanału rodnego. Ma cylindryczny kształt i tworzą ją dwie ściany – przednia i tylna. Mają one około 3 milimetry grubości. Na przedniej ścianie pochwy znajduje się jeden z najbardziej wrażliwych i erogennych obszarów na ciele osób AFAB (tych, których płeć przy narodzinach została oznaczona jako żeńska). Jego odpowiednik w przypadku osób AMAB (z męskim oznaczeniem płci przy narodzinach) to prostata. Mający znajdować się w strefie erogennej pochwy punkt G określany bywa jako niewielki (choć wyczuwalny) „guzik”. Jest jednak takim Świętym Graalem seksualności – brak bowiem jednoznacznych dowodów mogących świadczyć o jego istnieniu. Przeprowadzone podczas licznych ekspertyz naukowych badania radiologiczne nie potwierdziły istnienia innej niż łechtaczka autonomicznej części, która może odpowiadać za orgazm. 

Wejście do pochwy znajduje się w przedsionku pochwy, tuż obok ujścia cewki moczowej. Od zewnątrz okalają je wargi sromowe mniejsze. Na granicy przedsionka i pochwy właściwej może znajdować się hymen (nazywany również błoną dziewiczą), który powstaje już w trakcie życia płodowego. Wyróżniamy jego następujące rodzaje: 

• pierścieniowaty, 
• półksiężycowy, 
• perforowany, 
• zrośnięty. 
  
  

Hymen to cienki fałd śluzówki, którego funkcje dotyczą bardziej kulturowego konceptu i percepcji seksualności aniżeli konkretnej roli w organizmie. Wbrew powszechnemu przekonaniu u większości osób hymen zasłania wejście do pochwy jedynie częściowo – zazwyczaj zostaje rozciągnięty podczas pierwszego stosunku. Ten moment nazywa się defloracją i kulturowo utożsamiany jest z utratą dziewictwa. 

W górnej części budowa pochwy zmienia się, a jej kształt zaczyna bardziej przypominać literę H. U szczytu pochwy znajduje się trzon, w którym zbiera się nasienie, a za którym ulokowana jest macica.  

Ściany pochwy wyróżnia trójwarstwowa budowa, na którą składają się: 

• Błona zewnętrzna – zbudowana jest z tkanki łącznej, która w górnej części przyjmuje bardziej zbitą formę. 
• Błona mięśniowa – tworzą ją mięśnie gładkie przeplatane tkanką łączną. Granica oddzielającą ją od błony śluzowej jest nieostra, co wynika z ułożenia splotów żylnych, budujących niewielkie zgrubienie. 
• Błona śluzowa – ma szaroczerwoną barwę i posiada liczne fałdy i zmarszczki, które wygładzają się zazwyczaj z każdym przebytym porodem. Dodatkowo błona śluzowa dzieli się na dwie powłoki. Są to: blaszka właściwa (złożona ze sprężystych włókien) oraz nabłonek pochwy (nierogowaciejący nabłonek płaski o wielowarstwowej budowie). 

Złuszczający się nabłonek pochwy oraz śluz szyjki macicy tworzą wydzielinę, która nawilża błony ścian pochwy. Ma ona białe zabarwienie i zawiera około 5 promili kwasu mlekowego, wytwarzanego przez mikroby tworzące naturalną florę bakteryjną pochwy.

Piękno w różnorodności – kształt, kolor i zapach pochwy 

Znamy już budowę anatomiczną oraz wewnętrzny wygląd pochwy – wiemy też, z czego jest zbudowana i jakie funkcje spełnia w naszym organizmie. Chyba nie spodziewaliście się, że na tym koniec? ;) 

Srom przyjmuje najróżniejsze barwy – różową, malinową, fioletową, a niekiedy nawet brązową! Nie należy jednak martwić się tą rozbieżnością. Niepokojący może być natomiast intensywny, czerwony kolor na zewnątrz waginy, szczególnie jeśli towarzyszy mu świąd, pieczenie lub ból warg sromowych. Często jest to efekt infekcji intymnych, noszenia nieodpowiedniej, uciskającej bielizny lub podpasek i wkładek zawierających tworzywa sztuczne. 

Zapach wydzieliny, która wydobywa się z waginy, zależny jest od śluzu szyjki macicy, zawierającego złuszczone komórki nabłonka pochwy, a także bakterie będące naturalną częścią flory bakteryjnej okolic intymnych. Te czynniki mogą wywoływać lekko kwaśny, choć nie nieprzyjemny zapach z pochwy. Pamiętajmy, że na śluz szyjki macicy wpływają fazy cyklu miesiączkowego. Jeżeli zacznie on nas niepokoić bądź w trakcie cyklu zauważymy jakieś nieprawidłowości (zarówno w kolorze, jak i w zapachu pochwy) – należy skonsultować to z ginekologiem w celu wykluczenia ewentualnych infekcji. 

Przeczytaj też nasze artykuł o suchości pochwy oraz o wilgotności pochwy. 

Długość pochwy – ile wynosi? Jakie ma znaczenie? 

Wiele osób często zastanawia się, czy głębokość pochwy może mieć wpływ na jakość życia seksualnego i orgazm, a także czy jej niewystarczająca długość nie wpłynie negatywnie na doświadczenia w trakcie porodu. Czas rozwiać te wątpliwości! 

• Długość pochwy wynosi zazwyczaj od 6 do 8 centymetrów, choć podobne artykuły podają niekiedy informacje o przedziale od 7 do nawet 15 centymetrów. 
• Budowa pochwy umożliwia jej znaczne rozciąganie i rozszerzanie, co jest szczególnie cenne podczas porodu „drogami natury” w celu wydostania dziecka na zewnątrz przez wejście do pochwy. 
• Podniecenie wywołane stymulacją seksualną również wpływa na wydłużenie pochwy, dlatego zazwyczaj bez problemu może się w niej zmieścić nawet hojnie zbudowany członek. 

Dlaczego niektóre osoby mają więc problem z odbyciem i czerpaniem przyjemności w czasie intymnych zbliżeń? 

Długość pochwy jest kwestią indywidualną i może różnić się u wielu osób. Na osiągnięcie satysfakcji i czerpanie przyjemności ze współżycia wpływ ma jednak nie tylko budowa genitaliów, ale też uwarunkowania psychiczne. Lęk przed nieplanowaną ciążą, traumy czy inne osobiste przeżycia i doświadczenia mogą powodować bezwarunkowe skurcze i utrudnić włożenie członka przez ciasne wówczas wejście do pochwy. Inny powód utrudniający satysfakcję ze stosunku seksualnego może wydawać się trywialny – mowa tu o niewystarczającej stymulacji zewnętrznej łechtaczki oraz pozostałych sfer erogennych. Osiągnięcie orgazmu możliwe jest w końcu nie tylko poprzez penetrację pochwy. 

Jak budowa pochwy wpływa na jakość stosunku seksualnego? 

Pochwa jest unerwionym i niezwykle wrażliwym narządem. Jej ściany odżywia tętnica pochwowa, będąca odgałęzieniem do tętnicy macicznej. Nerwy pochwowe docierają ze splotu maciczno-pochwowego. Takie umiejscowienie czyni pochwę wrażliwą na bodźce dotykowe i przy odpowiedniej stymulacji może zapewnić osiągnięcie orgazmu. 

Wraz ze wzrostem poziomu podniecenia seksualnego zmienia się nie tylko długość, ale i wygląd pochwy. W kolejnej fazie stosunku, po podnieceniu i pobudzeniu seksualnym, narządy płciowe są przekrwione – wargi sromowe i łechtaczka stają się nabrzmiałe, a wnętrze pochwy jeszcze bardziej nawilżone pod wpływem produkowanego naturalnego lubrykantu. 

Wspomniana wcześniej długość pochwy ma zwykle niewielki wpływ na jakość pożycia seksualnego. W pewnych sytuacjach budowa pochwy może jednak pogorszyć wrażenia podczas zbliżenia. Osoby, których długość pochwy jest mniejsza niż przeciętna, mogą odczuwać ból w trakcie stosunku seksualnego ze względu na rozmiar penisa partnera_ki lub intensywność penetracji. W odwrotnym przypadku pochwa może okazać się zbyt luźna, często po przebytym porodzie lub niewłaściwym zszyciu pękniętego lub naciętego krocza. 

Więcej o bólu podczas stosunku przeczytasz w naszym artykule: Dyspareunia – co to jest i jak się ją leczy? 

Czy po porodzie pochwa wraca do swojego pierwotnego stanu? 

Poród tzw. drogami natury możliwy jest dzięki elastyczności i rozciągliwości pochwy. 

Po porodzie naturalnym pochwa zwykle jest zaczerwieniona, opuchnięta i luźna. Wynika to oczywiście z parcia główki i tułowia dziecka wydostającego się z dróg rodnych. Silnie rozciągnięta pochwa utrzymuje się zwykle od 6 do 8 tygodni. 

Pochwa regeneruje się i może powrócić do swojej pierwotnej średnicy (wynoszącej zwykle od 2 do 3 centymetrów), jednak na czas trwania tego procesu wpływ mają: 

• okoliczności porodu (jak długo trwało parcie, czy w jego trakcie wystąpiły jakieś komplikacje), 
• waga i wzrost dziecka, 
• ewentualne nacięcie lub pęknięcie krocza (jest to stosunkowo częsty zabieg, szczególnie podczas pierwszego porodu), 
• liczba przebytych porodów, 
• ćwiczenia mięśni Kegla (zarówno przed, jak i po porodzie). 

Higiena pochwy – na co należy zwrócić uwagę? 

Jak już wcześniej wspomnieliśmy, bakterie będące częścią flory bakteryjnej produkują kwas mlekowy, który odpowiedzialny jest za zapewnienie kwaśnego środowiska wewnątrz pochwy. Prawidłowe pH pochwy wynosi od 3,6 do 4,5 u osób w wieku reprodukcyjnym. W utrzymaniu odpowiedniej kwasowości może pomóc prawidłowa higiena okolic intymnych, która dodatkowo zmniejsza ryzyko nieprzyjemnych i uciążliwych infekcji. 

Jak dbać o higienę pochwy? 

• Należy myć okolice intymne od 1 do 2 razy dziennie (inaczej niż w czasie miesiączki, gdy powinno się robić to zdecydowanie częściej, najlepiej przy każdej wymianie podpaski czy tamponu).  

Do mycia zalecane są delikatne żele zawierające kwas mlekowy – warto pamiętać, aby przy wyborze wystrzegać się produktów perfumowanych, z przydługim i niezrozumiałym składem. Płyn do higieny intymnej Your KAYA spełnia oba te warunki. Czule zaopiekuje się nawet najbardziej wrażliwą skórą, a Ty przy okazji uśmiechniesz się do środowiska naturalnego (butelka wykonana jest z plastiku z recyklingu). Płynu używaj go do higieny zewnętrznej, delikatnie przemywając wargi sromowe. 

• Niezalecane są także irygacje pochwy (które mogą doprowadzić do wysuszenia błony śluzowej pochwy i wypłukać z niej cenne pałeczki kwasu mlekowego). 
• Warto zwrócić uwagę na materiał, z jakiego wykonana jest nasza bielizna – powinien być naturalny i przewiewny. Tkaniny syntetyczne mogą powodować bolesne i nieprzyjemne podrażnienia pochwy. 
• Podobna kwestia tyczy się środków ochrony menstruacyjnej – warto wybrać produkty wykonane z organicznej bawełny, ponieważ materiały syntetyczne nie pozwalają skórze „oddychać” i mogą ją podrażnić. 

Wzięliśmy sobie te rady do serca przy tworzeniu naszych podpasek i tamponów - oba produkty dumnie noszą certyfikat GOTS, bowiem wykonane są w 100% z organicznej bawełny. Ich pozostałe elementy (jak osłonki czy wkładki) powstały z biopolimeru ze skrobi kukurydzianej. Bezpieczne dla Ciebie i środowiska, zapewnią maksimum ochrony podczas menstruacji. 

• Ważna jest też odpowiednia dieta i suplementacja produktów zawierających żywe kultury bakterii. Należy zrezygnować ze spożywania nadmiernej ilości cukrów, ponieważ sprzyjają one rozwojowi infekcji. 

Fotografka Laura Dodsworth sfotografowała waginy 100 osób oraz przeprowadziła z nimi szereg wywiadów na temat ich relacji ze swoją sferą intymną. W wyniku tego powstała kolekcja pięknych zdjęć opatrzonych uroczymi, poruszającymi, a niekiedy szokującymi i bolesnymi historiami. Całość tworzy wspaniały manifest różnorodności, celebracji swojego ciała oraz szacunku i wdzięczności, jakimi powinniśmy je otaczać.